Waarom mensen vaak nieuwsgierig ZIJN, maar niet altijd nieuwsgierig DOEN

Iedereen is nieuwsgierig. Nieuwsgierigheid is een natuurlijk mechanisme om jezelf, anderen en de wereld om je heen te begrijpen. Toch is niet iedereen even nieuwsgierig qua intensiteit en frequentie. We zijn op verschillende manieren nieuwsgierig. Onze nieuwsgierigheid wordt bovendien door onze leefomgeving gestimuleerd maar ook gedempt. Gedurende periodes kunnen we meer of minder nieuwsgierig zijn. Ook de onderwerpen waar onze nieuwsgierigheid naar uit gaat kunnen veranderen.

Kan je nieuwsgierigheid ontwikkelen?

Hoewel nieuwsgierigheid doorgaans als een min of meer stabiel persoonlijkheidskenmerk gemeten wordt, laten diverse onderzoeken zien dat iedereen nieuwsgierig is en dat de mate van nieuwsgierigheid veranderbaar is en in enige mate ‘ontwikkeld’ kan worden. (Korperhoek et al. 2018).

We horen vaker dat mensen in de loop van hun leven minder nieuwsgierig worden. Tizard en Hughes (1984) vonden dat kinderen steeds minder vragen gaan stellen wanneer zij naar school gaan en ouder worden. Uit het onderzoek van Engel (2011) bleek ook dat nieuwsgierigheid afneemt naarmate kinderen ouder worden. Ander onderzoek stelt echter dat nieuwsgierigheid niet verdwijnt met de leeftijd en scholing (Jirout & Klahr, 2012). Ook Kashdan geeft aan dat op basis van onderzoek blijkt dat nieuwsgierigheid kan toenemen tussen twaalf en achttien jaar en meestal afneemt na het dertigste jaar. Dit hoeft volgens hem echter niet, na je dertigste kan je nieuwsgierigheid ook groot en stabiel blijven.

Worden mensen minder nieuwsgierig of doen ze minder nieuwsgierig?

Wanneer ik naar bovenstaande onderzoeksgegevens kijk vind ik het een interessante vraag of mensen minder nieuwsgierig ZIJN op latere leeftijd of minder nieuwsgierig DOEN. Zou het zo kunnen zijn dat ze hun nieuwsgierigheid minder uiten in gedrag dat makkelijk waarneembaar is? Terwijl ze zelf nog wel steeds nieuwsgierig zijn. En zou het kunnen dat zij andere manieren vinden om antwoorden op hun vragen te vinden. In plaats van deze vragen hardop met anderen te delen?

Durf te vragen

Tijdens de vakantie interviewde ik vijf kinderen over hun nieuwsgierigheid. Stuk voor stuk pareltjes van kinderen en dito gesprekken. Een van de vragen was: gebeurt het wel eens dat je iets zou willen weten, maar dat je het niet vraagt of je het niet uitzoekt? Hoe komt dat?

4 van de 5 kinderen in de leeftijd tussen de 9 en 14, antwoorden daarop dat ze niet altijd de vragen durfden te stellen die hun nieuwsgierigheid hen ingeeft. Hun antwoorden ontroerden mij. Soms door hun onschuld. Soms door hoe zij zich zo jong al beperkt voelen in het uiten van hun nieuwsgierigheid.

Interessante reacties waren onder andere:

• Ja, bij een cadeautje. Dan is het niet leuk om te weten wat erin zit.
• Heel vaak. Bijvoorbeeld omdat ik iemand niet goed ken en verlegen ben. Later ben ik alweer vergeten wat ik wilde weten.
• Ja, ik heb best vaak dat ik iets wil weten. Maar dan durf ik het niet te vragen. Ik vind het spannend. Misschien krijg je wel een antwoord dat je niet verwacht. Dat is raar en anders.

Het is het ontbreken van moed, dat veel kinderen (en volwassenen) tegenhoudt om uiting te geven aan hun nieuwsgierigheid. Hoe zonde is dat? Wat een gemiste kansen voor deze kinderen om te leren. Wat een gemiste kansen voor docenten en opvoeders om te ontdekken wat deze kinderen interesseert. Hoe voorkomen wij dat kinderen, studenten maar ook professionals niet nieuwsgierig durven te DOEN terwijl ze wel nieuwsgierig ZIJN?

De moed om nieuwsgierig te doen

In een eerdere blog interviewde ik Remko van der Drift over Falen. De titel van zijn boek is Fouten maken moed. In wezen geldt hetzelfde voor nieuwsgierigheid. Om nieuwsgierig te kunnen zijn of misschien nog wel meer om nieuwsgierig te kunnen DOEN heb je moed nodig. Moed om te laten merken dat je iets (nog) niet begrijpt. Moed om je stem te laten horen in een groep of zelfs maar bij één persoon. Moed om, om te kunnen gaan met vragen die niet beantwoord worden. Moed om je niet afgewezen of dom te voelen wanneer iemand je vragen of ideeën niet begrijpt. Of ze niet belangrijk vindt. Moed om opnieuw vragen te stellen wanneer je het antwoord niet begrijpt.

Ken jezelf: met de billen bloot

Om de nieuwsgierigheid van anderen te kunnen (h)erkennen, waarderen en stimuleren is het nuttig om je eerst bewust te worden van je eigen wijze van nieuwsgierig zijn. Op welke manier ben jij nieuwsgierig? Wat stimuleert en wat dempt jouw nieuwsgierigheid? Dit bewustzijn voorkomt dat je onbewust de nieuwsgierigheid van anderen beoordeelt en probeert te beïnvloeden met je eigen gekleurde bril op. Kennis over de diversiteit en kracht van nieuwsgierigheid helpt om jouw eigen bril af te kunnen zetten en bewust een andere bril op te zetten.

Nieuwsgierigheid wordt beïnvloed door verschillende factoren zoals je opvoeding en je vroegere en huidige leefomgeving. In mijn vorige blog deelde ik mijn observaties over wat de nieuwsgierigheid van mijn dochter van bijna 1,5 prikkelt. Ik deed dezelfde oefening voor mijzelf: wat prikkelt mijn nieuwsgierigheid?

Wat maakt mij; een vrouw van 40 nieuwsgierig?

Wat prikkelt mijn nieuwsgierigheid tijdens een vakantie; wanneer ik even niks hoef?

Andere onderwerpen die mijn nieuwsgierigheid prikkelen, maar niet op de foto staan zijn:

• De verhalen achter voorwerpen en personen.
• Het observeren en analyseren van mijn gezin, mijzelf en andere mensen.
• De boeken die ik lees en de films die ik kijk. De inzichten die deze boeken en films mij hebben gegeven en hoe ze mijn leven hebben verrijkt.
• Verrassende gesprekken met mensen die wij ontmoetten tijdens onze reis en hoe zij mij inspireren.

Dit zijn onderwerpen waarbij mijn nieuwsgierigheid niet direct zichtbaar is voor anderen. Maar in gedachten kunnen deze onderwerpen me lang bezig houden.

Faalangst als barrière en stimulans voor nieuwsgierigheid

Ik ben altijd nieuwsgierig geweest. Toch ontwikkelde ik een angst om dom gevonden te worden wanneer ik een vraag stelde, om hulp vroeg of wanneer ik het antwoord niet meteen begreep. Ik zou dit toch zelf moeten kunnen begrijpen en oplossen.

Waarom geven mensen vaak zo overtuigd en snel een antwoord, dat in mijn beleving te kort door de bocht lijkt? Ik hoor vaak antwoorden die logisch en goed verwoord zijn. Toch roepen zij bij mij alleen maar meer vragen op. Of antwoorden die in mijn ogen geen recht doet aan de context waarin dit vraagstuk zich afspeelt. Waarom lijken voor mij de vraag en het antwoord vaak zoveel complexer dan hoe het onderwerp besproken wordt? Mijn conclusie was keer op keer: het ligt aan mij. Ik laat me te gemakkelijk afleiden. Ik luister niet goed genoeg. Ik verbind teveel dingen met elkaar die in de ogen van anderen niet logisch zijn of te ver gezocht. Ik begrijp het gewoon niet goed genoeg. Of ik kan het niet goed genoeg uitleggen.

Faalangst als stimulans voor nieuwsgierigheid

Het resultaat was dat ik pas iets durfde te vertellen of vragen wanneer ik het antwoord bijna zeker wist. Het antwoord van de ander diende vooral als bevestiging van mijn eigen oplossing. Wanneer ik een afwijkend antwoord kreeg bestempelde ik mijn eigen antwoord als fout of niet goed genoeg afgestemd op de omgeving. Vervolgens deed ik nog harder mijn best om ‘de juiste’ antwoorden te vinden voordat ik een vraag stelde. Ik maakte mijn analyse en mening ondergeschikt aan die van anderen.

Met betrekking tot vragen die anderen mij stelden begon ik iedere vraag vanuit steeds meer invalshoeken te bekijken en op te lossen. Ik probeerde me eerst in de vraagsteller te verdiepen. Wat vraagt deze persoon nu eigenlijk? Waarom stelt hij juist deze vraag? Zit er geen vraag achter zijn vraag verborgen? Welke vraag zou dit dan zijn? Welk antwoord gaat deze persoon vooruit helpen? Ik merkte dat mensen vaak geen vragen terug verwachten of willen, maar vooral een snel, simpel en eenduidig antwoord waarderen. Het in mijn ogen goed doordachte en ‘correcte of realistische’ antwoord bleek daarmee niet altijd het gewenste antwoord te zijn.

Mijn liefde- haat relatie met nieuwsgierigheid en faalangst

Ik ontwikkelde een interessante combinatie van een zekere vorm van arrogantie en een enorme faalangst en terughoudendheid. Ondanks mijn onzekerheid vond ik mijn vragen en ideeën vaak interessanter dan de discussie die werd gevoerd. Tegelijkertijd nam mijn onzekerheid toe en reageerde ik op een steeds meer verkrampte manier op vragen van anderen.

Toch bleven de vragen en de verschillende antwoorden die ik had gevonden in mijn hoofd rondzingen. Ik voelde me wel nieuwsgierig en genoot daarvan, maar deed niet openlijk nieuwsgierig en voelde me daardoor verkrampt. Ik leerde veel, maar haalde er niet uit wat erin zat. Door de stress die ik ervoer wanneer ik mijn vragen en ideeën met anderen wilde delen raakte ik gedemotiveerd.

We belemmeren zelf onze nieuwsgierigheid

Niet durven toegeven dat je iets (nog) niet begrijpt en niet om hulp vragen. Dit belemmert de mate waarin je, je nieuwsgierigheid ontwikkelt en kan benutten. Wanneer je te lang niet nieuwsgierig durft te doen, wordt je vanzelf beetje bij beetje minder nieuwsgierig. Of stop je te genieten van je natuurlijke nieuwsgierigheid.

Voor mij blijkt het van belang om tijd- en prestatiedruk te verminderen. Het zelf kunnen kiezen van mijn werkomgeving is een andere factor. Zijn deze zaken in orde dan blijf ik dichter bij mijn eigen interesses en intrinsieke motivatie. Ik word moediger, socialer, presteer beter en beleef meer plezier en betrokkenheid bij mijn werk.

Mijn herwonnen moed om nieuwsgierig te doen

Het was tijdens mijn studie in Maastricht  dat ik het gevoel ervoer dat ik mijn ideeën en vragen MOCHT en daardoor KON delen. Dit kwam door het Probleem Gestuurd Onderwijs. Het bekijken van een vraagstuk in een bepaalde context, het stellen van diverse vragen en het brainstormen over een breed scala van onderwerpen zijn immers onderdeel van de zeven sprong. De zeven sprong was de methode waarop we tijdens tutorgroepen casussen leerden te onderzoeken en bespreken.

Vrijheid en genieten van wat er op dat moment gebeurt

Pas toen ik in 2003 naar Mozambique verhuisde leerde ik alles wat minder serieus te nemen en meer te genieten. Wat zorgde ervoor dat ik dit kon loslaten? Dit had sterk met mijn omgeving te maken. Ik begaf me in een omgeving vol met nieuwe ervaringen en prikkels die continu mijn nieuwsgierigheid stimuleerden.

Ik kreeg alle vrijheid en vertrouwen van mijn leidinggevenden. Daarnaast was ik los van al mijn normale verplichtingen in Nederland. Ondanks dat mijn baan als de teamleider verantwoordelijker was dan mijn vorige banen, voelde ik meer vrijheid. Ik leerde in deze periode bijzonder veel, maar niet op een academische of schoolse manier. Ik leerde vooral door te doen, te ervaren en me continu te verwonderen.

Ook buiten mijn werk zag de wereld er anders uit. Het internet werkte destijds vaker niet dan wel. Het downloaden van documenten duurde letterlijk uren. Er was slechts een tv-zender, met alleen nationaal nieuws en ik had zelf geen tv. De bibliotheken in Beira bevatten slechts een karige collectie met sterk verouderde theoretische boeken. In de twee jaar dat ik in Mozambique woonde, leefde ik in twee appartementen. Deze appartementen hadden vier keer zoveel slaapkamers en twee of zelfs drie keer zoveel badkamers als ik nodig had. In mijn tweede appartement kon ik fietsen en frisbeeën in mijn hal. Toch stond er in mijn huis, op de meubels na, niks meer dan wat er in mijn rugzak uit Nederland was meegekomen.

Het vinden van een balans tussen onder prikkeling en overprikkeling

Ik had dus amper afleiding van de enorme informatiestroom die we hier kennen. Toch leerde ik iedere dag absurd veel op mijn werk en in mijn vrije tijd. Ik leerde kennismaken en omgaan met een andere cultuur en de dynamiek van de economie in een ontwikkelingsland. Het introduceren van student gecentreerd onderwijs aan een toen nog traditionele universiteit leerde me veel over verandermanagement, groepsdynamiek en interpersoonlijke communicatie.

In mijn vrije tijd leerde ik mij beter te ontspannen en te genieten van de natuur, muziek, dans en eten. Ik bekeek blockbuster films in een verlopen bioscoop waar het geluid niet stereo was. En waar tijdens de film, het publiek hardop hun commentaar deelde, bezoekers soms met elkaar op de vuist gingen en waar soms tot twee keer toe de elektriciteit uitviel.

Het fluctueren van nieuwsgierigheid

Fast forward. We zijn intussen alweer ruim 14 jaar verder. Na mijn terugkomst uit Mozambique werd ik al snel moeder, echtgenote en kostwinnaar. Het gevoel van vrijheid verdween weer en mijn faalangst en verkrampte manier van nieuwsgierig zijn kwamen weer terug. Mijn nieuwsgierigheid fluctueerde met de uitdagingen waarmee het leven mij confronteerde. Soms leidden deze uitdagingen tot het aanwakkeren van mijn nieuwsgierigheid. Soms dempten ze juist mijn nieuwsgierigheid.

Het mooie is dat er twee jaar geleden, tijdens de zwangerschap van mijn dochter, opnieuw een duidelijke omslag plaatsvond. Opnieuw realiseerde ik me wat er echt belangrijk is in het leven. En hoe nieuwsgierigheid en moed ertoe leiden dat we ons blijven ontwikkelen vanaf de dag dat we geboren worden tot de dag van onze dood. Opnieuw was mijn leven sinds een paar jaar weer rijker aan nieuwe en uitdagende prikkels.

Tijdens mijn zwangerschapsverlof ervoer ik de behoefte en de vrijheid om even niks te hoeven. Door ouderschapsverlof op te nemen had ik de kans om voor het eerst in mijn leven minder dan fulltime te werken. De vrijheid en ruimte die mij dit gaf bracht me een jaar geleden tot mijn huidige onderzoeksthema: nieuwsgierigheid. Ik heb intussen enorm veel nieuwe dingen geleerd over nieuwsgierigheid. Daarnaast geeft dit onderwerp me de moed, energie en het doorzettingsvermogen om wekelijks een blog te publiceren en een boek te schrijven. Zelfs wanneer ik weet dat ik onderweg fouten maak en het altijd beter kan.

Genieten van nieuwsgierigheid en leren

Er wordt van ons gevraagd een leven lang te leren of een leven lang te ontwikkelen. We worden dagelijks uitgedaagd door een veelheid aan prikkels en uitdagingen die onze aandacht vragen. Het is makkelijk om je nieuwsgierigheid te laten leiden door anderen en gebeurtenissen in plaats van bewust je eigen nieuwsgierigheid te volgen.

We weten allemaal dat nieuwsgierigheid belangrijk is voor onze persoonlijke en professionele ontwikkeling. Toch geven en nemen we vaak te weinig ruimte voor de nieuwsgierigheid die je ervaart wanneer je even niks hoeft en je minder belemmerd wordt door sociale factoren. Wanneer je deze nieuwsgierigheid onbenut laat of laat dempen loop je het risico dat dit ten kostte gaat van je intrinsieke motivatie en persoonlijke kracht.

Mijn strategie is om mezelf, om de 2 a 3 jaar, een flinke schop onder mijn kont te geven. Deze schop heeft de vorm van het aangaan van een nieuwe uitdaging in het werk of privé. Deze nieuwe uitdaging zorgt voor een nieuwe omgeving, de nodige verrassingen, nieuwe ervaringen, inzichten en inspirerende prikkels. Mijn laatste inzicht is dat dit wel van mij vraagt om een andere bron van prikkels weg te nemen of te veranderen om overprikkeling te voorkomen .

Het ontwaken van je nieuwsgierigheid

Nieuwsgierigheid wordt naast de motor van het leren ook wel de bron van levensenergie en welzijn genoemd. Het is daarom van belang dat we onszelf en anderen de ruimte en waardering geven om nieuwsgierig te kunnen zijn en doen. Kennis over nieuwsgierigheid en het besef dat je, je nieuwsgierigheid ten alle tijden opnieuw kan doen ontwaken kan je hierbij helpen. Het is nooit te laat of nutteloos om de nieuwsgierigheid van jezelf of een ander te stimuleren. Zelfs wanneer nieuwsgierigheid is ingedut of abrupt is afgekapt.

Of zoals Brain Grazer, regisseur van de film A beautiful mind en auteur van het boek A curious mind,  zegt: “You’re born curious, and no matter how much battering your curiosity has taken, it’s standing by, ready to be awakened.”

 

 

Vind ik leuk