Een gros aan mensen waant zich afhankelijk van social media. Zij kijken (vaak onbewust) tot tal aan keren op Facebook, uit angst om niets te missen. In feite missen ze, iedere keer dat dit mediamonster wordt geopend, een totaal aan werkelijkheid. Dit is geen behoed- of helingspoging, maar wel een constatering van een bijdetijds ritueel.
Mensen van alle leeftijden – grotendeels alles tussen kleuter en bejaarde – liken foto’s als teken van interesse. Dat scheelt enorm veel tijd en moeite in vergelijking tot wanneer je daadwerkelijk langs zou moeten en oprechte interesse zou moeten tonen. Deze tijd wordt dan – hoe kan het ook anders – besteed om nog meer te moeten slikken wat een bevriende onbekende dan wel niet heeft. Een deel van jouw ‘muisklikvrienden’ zal je daadwerkelijk iets gunnen. Te veel en te vaak vinden we het echter nog onvermijdelijk om te kijken naar een onwerkelijke lijst digitale profiellevens.
Maar het ‘liken’ heeft nog een andere bij-de-moderne-mens-passende functie; het toont interesse voor een der basisbehoeften, seksuele interesse. Voornamelijk pubers en (jong)volwassenen gebruiken liken als het afgeven van een signaal van erotische interesse. In de natuur zien we dit terug bij de vogels die ‘showen’ door hun borst vooruit te steken. Enige aanzienlijke verschil is dat dit laatste nog in real-life is en het mannetje of vrouwtje daadwerkelijk een fysieke actie uitvoert. Een actie waarin menig jong lui van tegenwoordig geen durf meer heeft.
Gelukkig voor deze onwetenden is het, anno nu, vrij gemakkelijk. Zodra iemand opnieuw beschikbaar – pardon, vrijgezel – is, wordt de profielfoto veranderd naar een zo aantrekkelijk mogelijke kiek. Dit is het lokaas van de 21e eeuw.
Een minder aangename consequentie is dat veel jeugd niet meer kan omgaan met tegenslagen en/of moeilijkheden. Dit fenomeen komt voort uit een idealistische digitale onwerkelijkheid, die de (sociale) media de wereld in slingert. Na Snapchat komt ook Facebook en – je leest het goed – WhatsApp met ‘filters’. Deze vorm van surrealisme verbloemt de blijkbare confronterende werkelijkheid.
Ja, ook ik heb een Facebookaccount en beken mij schuldig dat ik op loze momenten suf loop te scrollen. Wanneer ik opnieuw een 15 minuten van mijn leven vergooid heb en de ene na de andere onnozele, psychopathologische verschijning van deze generatie heb voorbij zien komen, wordt mij door Facebook aangeraden meer ‘vrienden’ toe te voegen. Dit zijn de beste momenten om stil te staan bij het hier en nu en me/je te ontlasten van een hoop oud-ver-schijn-bekenden en hun ‘sprookje’. Toch zie en ervaar ik een beperkt aantal, voornamelijk beroepsmatige, voordelen door het gebruik van Facebook als marketing- en imagomiddel.
Mij heeft het doen inzien dat met een simpele druk op de uitknop ik ieder komend moment meer van het daadwerkelijke leven meemaak. Voor je het namelijk doorhebt, lig je met je neus naar de lucht en hoef je je geen zorgen te maken over het eten van de ex-buurvrouw haar poetshulp. Met een beetje geluk zal 1/28 van jouw ‘connecties’ jou een laatste groet toewensen.
Vind ik leukOver Martijn van Dijk
Docent/coach Pedagogiek - sportfanaat - Fenomenologisch onderzoek