Bij raadpleging uit nieuwsgierigheid blijkt dat dit woord wordt genoemd in zowel het Oude – , als het Nieuwe testament. Daar ik heden ten dage weinig affiniteit heb met religie, verleen ik graag mijn eigen betekenis. Over één ding zullen we het fundamenteel eens moeten zijn, ‘goeddadigheid’ is iets sociaals. Door oudsher te hakken en plakken komt dit begrip grofweg neer op ‘goed’, ‘daad’ en ‘heid’. De volgende gemaakte stap is; ‘het verrichten van een goede daad’.
Over de restende ‘heid’ wil ik met u peinzen.
Heid omvat een uitgangspunt, een waarde. Definitiegetrouw wordt ‘toestand’ genoemd, naar een persoon vertaald betreft het een houding. Zodra we dit vanuit een psychologische invalshoek bekijken, komen we ongetwijfeld neer op complexe begrippen en theorieën over driften en breinwerking. De rest mag u zelf aanvullen.
Ik nodig u uit er met een fundamentelere visie naar te kijken. Laten we beginnen met de vraag: Wie bepaalt wat goeddadigheid is en wie leeft dit dan na? Mogelijk zult u denken; jij gaat dit in jouw stuk nu toch vertellen? Klopt, echter is het vanuit mijn referentiekader. Ik zou me meer dan gehonoreerd voelen, wanneer u deze als uw waarheid aanneemt. Integendeel daag ik u uit om kritisch hierover te zijn. Denkt u zelf in de ruimste gedachten na over wat goeddadigheid inhoudt.
Mijns inziens is ‘iets goeds doen’ voor een ander vaak sociaal. Het draait daarbij in den beginne niet om jou of jouw behoefte. Ik stel ‘vaak’, aangezien ik kennis heb genomen met gedragsfenomenen als latent strategisch handelen. Ter verklaring; ‘nudging’, waarbij iemand doet alsof hij verbintenis aan wilt gaan, maar eigenlijk effect voor ogen heeft. Is dit appels met peren vergelijken? Nee, ik ben van mening dat de intentie en doelstelling achter gedrag in situaties als deze hetzelfde zijn. Zodra iemand iets naar eigen hand wil zetten door iets goed te doen, noem ik dit geen goeddadigheid. Eerder zou ik dit toekennen aan ‘doelgerichtheid’. Wat dacht u van ‘bedrieglijkheid’ of is het dan te realistisch… pardon, negatief belicht?
In mijn optiek draait de wereld om jezelf. Er komt een aspect van puberaal ‘centrum van de wereld zijn-voelen’ in me op. Tenzij je een aanhanger bent van pseudopsychologie, erken je waarschijnlijk dat je slechts vanuit jouw eigen visie ziet. Ter verklaring kan hier een ellenlang biologisch verhaal komen over het brein en referentiekader. Dat nu niet. Uiteindelijk doe je dus, ook in het geval van goeddadigheid, iets omdat jij het belangrijk vindt datgene te doen. Ongeacht in welke mate je je daarmee op een tweede plek zet en iets betekent voor een ander, jij maakt die keuze.
Goeddadigheid gebeurt vanuit eigen belang, maar niet uit eigenbelang.
Vind ik leuk
Over Martijn van Dijk
Docent/coach Pedagogiek - sportfanaat - Fenomenologisch onderzoek
Beste Martijn,
Allereerst dank voor je betoog, Ik werd getriggerd door de titel en je conclusie.
Graag zou ik je meenemen in de wondere wereld van de Bijbel. Een verzameling waar inderdaad te weinig in wordt gelezen.
Er zijn in het Nieuwe testament vier plaatsen waar in de statenvertaling met goeddadigheid vertaald. In de brief aan de tweede brief van Paulus aan de christenen van Korinthe wordt het woord άπλοτης (haplotes) vertaald met goeddadigheid, echter niet de hele tijd, van de vijf keer dat het voor komt wordt het drie maal met goeddadigheid en twee maal met eenvoud vertaald. De andere keren dat het voorkomt in het nieuwe testament (brief aan de Romeinen, brief aan de Efeziërs en in de brief aan de Kolossen) wordt het ook door de statenvertaling met eenvoud vertaald. Andere vertalingen die iets minder archaïsch zijn, spreken over gulheid en eenvoud.
In het oude testament komt het een keer woord als vertaling van het Hebreeuwse חֶסֶד (chesed) wat bijna altijd met goedheid wordt vertaald in de rest van de Bijbel, en hier door de meeste vertalers als bijvoeglijk naamwoord wordt vertaald met liefelijk of vriendelijk. Dit woord lijkt eerder op goedheid in de brede betekenis te slaan dan op goeddadigheid. In de betekenis zoals jij deze noemt.
Als ik de concordans er op na sla voor het Griekse woord (http://www.biblerick.com/41G-0500.htm#g0572) dan lees ik eenvoud, oprechtheid, gulheid, vrijheid van handelen, nogmaals eenvoud en eenvoud in de verhouding simplex/ duplex).
Als ik je conclusie goed lees; dan is volgens jou ieder handelen gestuurd door: een gedachte proces dat slechts aan zichzelf verantwoording schuldig is. En omdat dit een interne aangelegenheid is, is al het handelen dat hieruit voortkomt in zekere zin egoïstisch. Deze gedachte kan ik me goed voorstellen. Ik denk niet dat ik deze mening deel maar begrijp het wel.
Ik vind het echter jammer dat je het woord goeddadigheid gebruikt om dit systeem te tonen. Als er namelijk een uitzondering mogelijk zou zijn binnen dat systeem, dan zou dit woord in zijn altruïsme en eenvoud, bij uitstek geschikt zijn!
Nogmaals veel dank voor je betoog!
Groet,
Gauthier.