Actief leven mét gezonde stress

Hard trainen is niet altijd goed en stress is soms best gezond. Klinkt gek? Beetje wel. Toch zijn het volgens Fontys-docent Sportkunde Martin van Dijk twee belangrijke elementen uit de nieuwe editie van Leefstijltraining+. Het personal trainingstraject voor medewerkers van Fontys gaat zijn tweede jaargang in.

Voor 100 euro krijg je 10 trainingssessies van beweeg- en leefstijlcoaches in opleiding, die je leren om beter te bewegen en beter om te gaan met stress. Dit is in het kort de samenvatting van Leefstijltraining+. Het programma van de opleiding Sportkunde van Fontys Sporthogeschool is bedoeld voor alle Fontys-medewerkers die fitter willen worden en relaxter in het leven willen staan. Vorig jaar deden 30 Fontys-werknemers aan het programma mee, dat toen nog vooral op krachttraining was gericht. Dit jaar is Leefstijltraining+ breder en zijn ook stress, ontspanning en slaap onderdeel van het traject. ‘Want net zoals goed leren trainen is het goed kunnen omgaan met stress een voorwaarde voor een gezonde, vitale leefstijl’, aldus initiatiefnemer Martin van Dijk. En hij kan het weten. Want zelf trainde hij veel te hard en ging bijna aan stress ten onder.’

Fanatiek

Dat Martin van sport zijn beroep zou maken is geen verrassing. Als achtjarig jochie hangt hij al op vakantie uit het raampje van zijn ouders’ auto om op de wereldontvanger de Tour de France te kunnen luisteren. Toch duurt het tot zijn achttiende voordat hij de switch van het voetballen naar het wielrennen maakt. Maar dan gaat het hard. Martin wordt fanatiek amateurwielrenner en traint enorm veel. Als hij bewegingswetenschappen gaat studeren kiest hij bewust voor Maastricht University, vanwege het heuvelachtige wielerlandschap in de omgeving. Hij leert er andere fietsfanaten kennen en woont met hen antikraak in het ‘wielerklooster’ in het Zuidlimburgse Cadier en Keer. Daar woonden destijds ook profwielrenners zoals Laurens ten Dam, met wie Martin onlangs een boeiend artikel over trainingsmethoden schreef in het vakblad Sportgericht.

Sla eens over

Juist door het samenleven met zijn wielervrienden merkt Martin iets vreemds: ‘Ik was altijd aan het trainen. Wilde constant beter worden. Maar als we samen fietsten, bleek dat zij opbouwden en ik brak af. Ik trainde gewoon te lang en te intensief. Ik gaf mijn lichaam niet de kans om te herstellen en beter te worden. Bovendien trainde ik te eentonig op hetzelfde tempo, waardoor ik alleen maar mijn koolhydraten uitputte. Ik heb er veel van geleerd. Je wilt als ambitieuze sporter altijd maar trainen. Je móet het haast van jezelf. Maar merk je dat jouw prestaties niet verbeteren of zelfs achteruitgaan, voel je je vermoeid en heb je er eigenlijk ook niet meer zoveel plezier in? Sla dan eens gewoon een training over. Of luister naar je coach die zegt dat het best een beetje minder mag.’

Impact

Martin studeert af in Australië. Op de Wollongong University doet hij onderzoek naar de warmteregulerende eigenschappen van brandweerpakken. En ook down under zoekt hij de sport op. Martin fietst veel in de duinen van Sydney tot Wollongong en loopt de marathon van Melbourne. Als hij na tien maanden terugkeert in Nederland en zijn studie afrondt, gaat hij werken bij The Maastricht Study van het Maastricht UMC+, een groot onderzoek naar diabetes type 2. Zijn PhD haalt hij bij de Open Universiteit als onderzoeker naar de relatie tussen bewegen en schoolprestaties van middelbare scholieren. Inmiddels is Martin 38. De geboren Westlander woont met zijn vrouw en twee jonge kinderen nog steeds in Maastricht. Sinds 2014 is hij docent Sportkunde bij Fontys Sporthogeschool in Eindhoven, waar hij zich vooral heeft gespecialiseerd in het verbeteren van sportprestaties en leefstijlverandering om welvaartsziekten te lijf te gaan. ‘Het veranderen van leefstijl maakt echt impact bij diabetes of obesitas. Maar eigenlijk heeft iedereen baat bij een actieve leefstijl. Je hebt alleen wat begeleiding nodig om te weten wat bij je past en hoe je het verantwoord kunt doen.’

Leefstijltraining+

Martin neemt zijn vele ervaringen mee in het programma Leefstijltraining+, dat op zijn initiatief door de opleiding Sportkunde is ontwikkeld en door vierdejaars studenten als stage wordt uitgevoerd. Bijvoorbeeld: precies goed trainen, zodat je jezelf niet voorbijloopt. Maar ook: omgaan met stress, opnieuw iets dat Martin zelf overkwam. ‘Ons tweede kindje sliep slecht, waardoor ook onze nachtrust werd geëlimineerd. Ik dacht het voor mezelf te kunnen oplossen door mijn werkdag extreem te structureren, zodat ik overdag meer rust zou krijgen, ‘s avonds meer kon relaxen en ‘s nachts beter slapen. Maar dit werkte averechts. Ik was obsessief aan het plannen en kreeg juist meer stress van elk klein ding dat mijn agenda verstoorde. Ik zat zelfs even ziek thuis. Toch heeft die periode me gesterkt. Ik heb me verdiept in ACT (acceptance and commitment therapy) en heb geleerd dat je vooral moet accepteren dat je soms stress hebt. Stress is namelijk niet per definitie ongezond. Het houdt je alert, en soms is het helemaal niet erg om wat harder te werken. Zolang stress maar niet in je hoofd gaat zitten en je in staat blijft om jezelf te kunnen ontspannen. Bijvoorbeeld door lekker te bewegen en jezelf uit te dagen.’

(Trainers leefstijltraining+ 2021-2022)

Gewoon doen

Voor Martin horen bewegen en het omgaan met stress dus bij elkaar om een gezonde, vitale leefstijl te kunnen ontwikkelen. Dit is dan ook de reden waarom hij stress, ontspanning en slaap in de tweede jaargang van Leefstijltraining+ opneemt. ‘Ik ga dit studiejaar zelf een professionele cursus ACT volgen. Ook behandelen we dit onderwerp in een nieuw studieblok voor onze vierdejaars studenten. Zo kunnen zij het vervolgens weer overbrengen op de deelnemers aan Leefstijltraining+. We weten natuurlijk nog niet of deze aanpak Fontys-medewerkers inderdaad zal helpen om beter met hun stress om te kunnen gaan. Maar we gaan het gewoon doen en er samen van leren. Dit past ook bij de nieuwe levenswijze die ik mezelf door het verdiepen in ACT heb aangeleerd: gewoon doen. Sterker nog: zonder die nieuwe levenshouding was ik misschien niet eens met Leefstijltraining+ begonnen.’

Aanmelden

Kan elke Fontys-medewerkers deelnemen aan Leefstijltraining+? Martin: ‘Ja. Het programma met tien trainingssessies duurt ongeveer tien weken en kan op elk moment per deelnemer worden gestart. De sessies vinden plaats bij Fontys Sporthogeschool in Eindhoven, maar we trainen soms ook samen in de omgeving rond de school of een park in de stad.’ De eerste uitnodiging staat in de oktober-nieuwsbrief van Fontys Vitaal, maar geïnteresseerden kunnen zich ook rechtstreeks aanmelden via leefstijltrainer@fontys.nl. Verwacht hij dit jaar weer 30 deelnemers of meer? ‘Nog geen idee. De deelnemers van vorig jaar waren in elk geval heel tevreden, blijkt uit een evaluatie. Zij zijn vooral blij dat zij hun gezondheidsdoelstellingen hebben gehaald en denken dat zij door Leefstijltraining+ de kennis en motivatie hebben om zelfstandig verder te kunnen gaan. Een prachtig resultaat dus, dat we dit jaar graag willen herhalen.’ Volgens Martin mag Leefstijltraining+ nog veel breder binnen Fontys worden uitgerold: ‘Veel Fontys-medewerkers hebben last van stress en willen graag bewegen. Leefstijltraining+ biedt ze die combinatie. Ik denk graag mee om dit op te schalen. Zodat het voor álle Fontys-medewerkers bereikbaar wordt: een vitaal, actief leven mét gezonde stress.’