‘Kenniswerk’ maakt nieuwsgierig

Filmcredit: Still van de KNVI/SOD- documentaire ‘Kenniswerk’ door UMA Visual Storytellers

In Nederland zijn 5 miljoen kenniswerkers werkzaam, maar hoeveel mensen weten wat de term kenniswerker precies inhoudt? Is iedereen kenniswerker? Een vuilnisman gebruikt immers ook zijn hoofd bij zijn werk. Deze vragen maken nieuwsgierig.

Documentaire ‘Kenniswerk’

Donderdag avond 14 november is de KNVI/SOD- documentaire ‘Kenniswerk’ gepresenteerd tijdens het Smart Humanity event 2019. Je vind de documentaire op de website van KNVI: de Koninklijke Nederlandse Vereniging van Informatieprofessionals en op de website watiskenniswerk.nl

In de documentaire komt het beeld naar voren dat kenniswerkers werken met kennis, informatie en met technische tools die hen daarbij moeten ondersteunen. Maar ondersteunen die tools hen werkelijk? Deze en andere relevante en urgente vragen nodigen ons uit om na te denken over de manier waarop wij werken. Hoe houdbaar is het bestaande hiërarchische systeem? Waarom vinden 40% van de Nederlanders dat ze een bullshitbaan hebben? En wat doet het hebben van een bullshitbaan met je gevoel van betekenisgeving en eigenwaarde?

In de mooi vormgegeven documentaire van bijna een uur blijft het niet bij het stellen van kritische vragen. Tien experts; mannen, vrouwen, jong en oud, vanuit verschillende disciplines en sectoren delen inzichten en tips die ons vooruit kunnen helpen.

Deze experts zijn: Martijn Aslander (techno-filosoof), Sakskia Görtz (directeur A+O Metalektro), Herman Kopinga (slimmer werken coach), Mathijs Bouman (econoom en journalist), Mia Wessels (arts en oprichter de jonge dokter), Marleen Stikker (Waag Technology & Society), Maarten Schurink (secretaris-generaal ministerie BZK), Wouter van Noort (journalist NRC), Theo Compernolle (spreker en docent aan businesscholen) en Bas van der Veldt (algemeen directeur AFAS Software).

De uitdagingen en kansen voor kenniswerk

De inzichten die mij het meest bij zijn gebleven na het kijken van ‘Kenniswerk’ zijn in willekeurige volgorde:

• Kenniswerk vraagt om het continu nemen van bewuste en onbewuste besluiten. Onze informatiesystemen zijn zo divers en informatie is op veel verschillende plaatsen in te veel verschillende opgeslagen. Hierdoor kunnen we niet snel genoeg bij de benodigde kennis.
• Er is een andere visie nodig op de relatie werkuren en productiviteit. Bij kenniswerkers is het causale verband tussen uren gewerkt en productiviteit (en effectiviteit) ver te zoeken. Het beste idee heb je soms voor of na je werk onder de douche.
• De technische tools die ons moeten ondersteunen in het omgaan met de enorme hoeveelheid kennis en informatie gaan voorbij aan het feit dat iedereen anders is. Deze tools zijn vaak voor slechts een klein deel van de bevolking effectief en voor anderen juist niet. De teams die deze tools ontwerpen zou een meer diverse samenstelling moeten hebben.
• We zijn ons allemaal bewust dat we continu worden afgeleid. Mocht je dit willen wijten aan de technologie en bedrijven, think again. Dit overkomt ons niet, dit laten wij ons overkomen. We laten ons werk en leven beïnvloedden door de waan van de dag, de aandachteconomie en urgentie in plaats van importantie. Ons brein kan niet multitasken. De oplossing hiervoor is zowel simpel als uitdagend: We dienen ons eigen brein serieus te nemen door onze tijd en aandacht te bewaken.
• Iedereen die met mensen werkt moet uitgaan van de mens en niet van de regel (Barry Schwarz) Als leidinggevende moet je begrijpen wanneer je af moet wijken van de regel en practical wisdom toe moet passen.
• We moeten meer samen leren. Door iedere dag samen te delen wat je hebt geleerd worden we samen slimmer.

Hoe maken we kenniswerk beter, leuker en meer doeltreffend?

De documentaire brengt wat mij betreft naast heel wat hoofdbrekens ook veel positief nieuws. Zo zou het tegenwoordig en in de toekomst steeds meer gaan om effectiviteit en de mens in plaats van efficiency, rigide systemen en regels.

Werk dat geautomatiseerd kan worden is vaak saai werk. Dit saaie werk wordt nu nog vaak door kenniswerkers verricht en leidt te vaak af van het belangrijke werk en het inzetten van talenten. Automatisering van dit saaie werk biedt ruimte en kansen voor meer nieuwsgierigheid en betekenisgeving in het werk. Maar met deze ruimte komt ook verantwoordelijkheid.

Kenniswerk vraagt om het continu maken van bewuste en onbewuste keuzes. De documentaire Kenniswerk maakt je alert op de keuzes die je hierin zelf kan maken. Je bent na het kijken van de documentaire niet langer onbewust onbekwaam maar bewust onbekwaam: het startpunt van nieuwsgierigheid.

Welk inzicht uit de documentaire ‘Kenniswerk’ deel jij op jouw werk?

Ik hoor het graag van je via de comments hieronder of via de mail: danae.bodewes@fontys.nl

Vind ik leuk