Holistic detective: ask and you shall receive

Joost van de Loo, Holistic Detective in actie

Als nieuwsgierigheidsonderzoeker ben ik altijd op zoek naar nieuwe manieren om mijn nieuwsgierigheid verder te ontwikkelen. Practice what you preach is immers het adagium voor een overtuigend verhaal. Normaal bedenk ik zelf nieuwsgierige uitdagingen, maar op 26 januari volgde ik een officiële training. Op deze zondagochtend stond ik om 6.30 naast mijn bed om op tijd in Amsterdam te zijn. In de trein voelde ik al wat kriebels in mijn buik, want ik wist dat deze training tot holistic detective georganiseerd door producent Heelal BV. mij buiten mijn comfortzone zou brengen en het begin zou betekenen van een reis zonder einde.

Een masterclass nieuwsgierig zijn

Joost van de Loo, een van de trainers, en ik hadden elkaar al vaker gesproken en geconcludeerd dat zijn training tot holistic detective een artistieke masterclass nieuwsgierigheid is. Joost is een autodidact op het gebied van holistic detective zijn. Hij werkt al vijf jaar als holistic detective en zijn zoektocht leidde hem naar vijf verschillende continenten.

Een holistic detective zoekt naar iets waarvan het extreem onwaarschijnlijk is dat je het ooit gaat vinden, maar wat fantastisch zou zijn wanneer je het wel vindt. Nog steeds een beetje vaag? Joost is sinds 2015 op zoek naar Tom Bombadil; een karakter uit Tolkien’s boek: The Lord of the Rings. Tom Bombadil is een vriendelijke man die in een bos woont en veel van zijn vrouw en dieren houdt. Hij zingt graag en wanneer hij dit doet beginnen er bomen uit de grond te groeien.

Uhmm….juist, ja. En die Joost gelooft dat hij Tom Bombadil gaat vinden? Joost gelooft in de mogelijkheid dat het zou kunnen, en bovenal dat door te veronderstellen dat iemand als Tom Bombadil bestaat en door vanuit oprechte nieuwsgierigheid op zoek te gaan naar iets extreem onwaarschijnlijks, je de meest fantastische dingen mee zult maken en maximale serendipiteit ervaart. Tijdens de training tot holistic detective word je in feite opgeleid tot een wandelende serendipiteitsmachine.

Serendipi wattes?

Veel mensen zijn nog niet bekend met het woord serendipiteit. Daarom een definitie van serendipiteit zoals beschreven in het cultureel woordenboek:

“Het verschijnsel dat men een grote en waardevolle ontdekking doet terwijl men op zoek is naar iets heel anders. Een goed voorbeeld is de ontdekking van de penicilline door Fleming”.

Joost laat zijn zoektocht bepalen door serendipiteit. Dit zorgt voor de mooiste en meest onverwachte ontmoetingen, ervaringen en inzichten. Zijn zoektocht vormde de basis voor een documentaire: Finding Tom Bombadil. Joost is namelijk naast holistic detective ook filmmaker. Zie hieronder een trailer van de documentaire:

De business case van een holistic detective

Holistic detective zijn heeft iets speels en spannends, maar is een serieuze bezigheid. Tijdens de training tot holistic detective leer je een houding en vaardigheden waar ook bedrijven steeds groter belang aan hechten.

Bedrijven zijn namelijk op zoek naar medewerkers die om kunnen gaan met onzekerheid, complexiteit, dubbelzinnigheid en verandering in de VUCA (Volatile, Uncertain, Complex and Ambiguous wereld) waarin we leven. Bij sollicitaties wordt steeds vaker geselecteerd op aantoonbaar aanpassings- en doorzettingsvermogen, probleemoplossend en creatief vermogen en de vaardigheid om samen te werken; zowel multidisciplinair als internationaal.

Een holistic detective kenmerkt zich door een open en grondige houding. Hij verwelkomt het onzekere en gaat complexiteit niet uit de weg. Hij zoekt beiden juist op. Hij gaat op creatieve en proactieve wijze te werk, is enorm gedreven en kan omgaan met teleurstelling en afwijzing. Hij toont zelfleiderschap en weet door zijn bevlogenheid en oprechte nieuwsgierigheid personen die hij onderweg ontmoet te motiveren om mee te helpen bij zijn zoektocht.

Toeval of niet, dit zijn in grote lijnen de ‘competencies’ en ‘character qualities’ die door het World Economic Forum (WEF) als 21st century skills worden omschreven; de skills die nodig zijn om complexe problemen op te lossen en een leven lang te leren in een continu veranderende omgeving. Tijdens zijn zoektocht ervaart de holistic detective op natuurlijke wijze de noodzaak om ‘foundational literacies’ te gebruiken en te ontwikkelen.

Nieuwsgierigheid als bron voor innovatie en samenwerking

Nieuwsgierigheid is een belangrijk kenmerk van een holistic detective. Nieuwsgierigheid wordt door steeds meer bedrijven niet langer als een nice to have, maar als een need to have beschouwd. Nieuwsgierigheid draagt volgens nieuwsgierigheidsonderzoeker Francesca Gino (2018) bij aan onder andere:

• betere besluitname door het voorkomen van de de confirmation bias (zoeken naar informatie die onze overtuigingen bevestigt);
• meer innovatie en veranderingen op het werk;
• betere teamprestaties en minder conflicten door oprechte interesse in elkaar en open communicatie.

Op zoek naar Pandora en professionele ontwikkeling

Ik deed dus niet alleen voor de lol mee aan deze training, maar had serieuze leerdoelen in gedachte zoals: durven vragen, ontwikkelen van mijn creativiteit en innovatiekracht en  omgaan met onzekerheid.

De deelnemers kozen bij binnenkomst ieder een favoriete fictie figuur de we zelf graag zouden willen ontmoeten, zodat we intrinsiek gemotiveerd konden werken aan onze eigen holistische detective case. De training bestond vervolgens uit zeven stappen.

Stap 1: Formuleer een hypothese

De hypothese is dat jouw favoriete fictieve figuur uit een boek, game of een ander verhaal werkelijk bestaat. Ik koos voor Pandora; bekend van de Griekse mythe over de doos van Pandora. Ben je niet bekend met deze mythe? Bekijk dan onderstaand filmpje.

 

Pandora; een fascinerende vrouw, over haar leven na het openen van de doos is niet veel informatie te vinden. Het lijkt me geweldig om Pandora te ontmoeten, ik heb zoveel vragen voor haar: Hoe heeft het openen van de doos jouw relatie met nieuwsgierigheid beïnvloed? Wat heb je jouw drie dochters over nieuwsgierig zijn geleerd? Zie je jezelf als dader of slachtoffer; was het voorbestemd of karakter?

Creativiteit en inbeeldingsvermogen

Wanneer je naar iets extreem onwaarschijnlijks zoekt helpt het niet om alleen je gezond verstand te gebruiken. Je hebt je verbeeldingskracht en creativiteit nodig en natuurlijk wat geluk. Geluk blijkt in overdaad aanwezig te zijn wanneer je actief het toeval opzoekt, je overtuigingen loslaat en open staat voor dat wat zich aandient. Een aantal van de professionele richtlijnen voor holistic detectives zijn dan ook:

• Vraag niet hoe het kan, profiteer ervan: probeer het toeval niet te begrijpen, maar herken en benut het;
• Go out, go out, go out: blijf niet in je kantoor of in je hoofd zitten, maar ga erop uit;
• Nieuwsgierigheid is een fantastische reden om mensen vragen te stellen;
• Weet wat je zoekt; door jezelf hier gevoelig voor te maken valt het je eerder op, denk maar aan je nieuwe auto of zwangere vrouwen;
• Een fantastische claim vraagt om fantastisch bewijs; meen je Tom Bombadil gevonden te hebben? Dan moet je met fantastisch overtuigend bewijs komen.

Stap 2: Zen navigatie

Het toeval toelaten in je leven wordt bemoeilijkt door onze rationele, resultaatgerichte en verkokerde blik. We zien vaak niet meer wat er al is of zou kunnen zijn. Zen navigatie is een manier om in beweging te komen en uit je eigen gedachten en verwachtingspatroon te stappen. Je kijkt naar de mensen die passeren, en wacht op een persoon die jou opvalt en waarvan je denkt: “Die ziet eruit alsof hij weet waar hij naartoe gaat”. Je spreekt deze persoon niet aan, maar volgt hem een tijdje. Dan stop je en kijk je naar je omgeving met ‘nieuwe, frisse’ ogen – en je wacht …. tot er iets gebeurt waar je op in kunt gaan.

Stap 3: Ingaan op wat je aandacht trekt

Het aanspreken van onbekende mensen op straat is één van de uitdagingen van deze training. Dit doe je niet zomaar uit het niks, je leert daarom om een aanleiding op te zoeken. Deze aanleiding vind je door te observeren en je te verwonderen over iets aan deze persoon. Naar aanleiding van deze eigenschap of voorwerp kan je oprecht nieuwsgierige vragen stellen. We oefenden dit veilig met de mede-cursisten. Mij vielen een paar schoenen op en bij iemand anders een opvallende geel kimono-jasje.

De opmerkingen: wat een fantastische schoenen heb je aan! Of wat een opvallend geel kimono jasje heb je aan, wat is het verhaal daarachter? Leverden mij gelijk een berg aan onverwachte maar bijzonder interessante informatie op over twee personen die ik die dag voor het eerst had ontmoet. Wanneer je je oprecht hebt verwonderd over iets kan je op zuivere wijze geïnteresseerde vragen stellen waardoor je contact legt met een persoon en deze persoon ook interesse in jou begint te krijgen.

Stap 4: Opstellen van een profiel

Na het aanspreken van onbekenden op straat, is de volgende uitdaging om deze persoon vragen te stellen over jouw personage, zonder dat je de naam van de persoon noemt! Immers wanneer je iemand direct vertelt dat je op zoek bent naar Pandora of in het geval van een mede-cursist naar Calvin van de gelijknamige strip Calvin and Hobbes, word je misschien niet serieus genomen. Bovendien leeft de persoon die je zoekt waarschijnlijk toch onder een andere naam in onze wereld. Om deze redenen beschrijf je jouw fictieve figuur aan de hand van een aantal typerende persoonskenmerken. Zie mijn profiel.

De kenmerken die jouw personage werkelijk uniek maken: bijvoorbeeld dat Pandora de eerste vrouw op aarde is en extreem veel nageslacht heeft nagelaten, bewaar je als controlevragen, voor het moment dat je mogelijk oog in oog staat met jouw personage, maar je nog geen absolute zekerheid hebt. Aan de hand van dit profiel kan je dus objectief vaststellen dat je hypothese is bewezen.

Stap 5: Naar buiten en DOEN

Na het ochtend programma splitste de groep zich op in tweetallen en gingen we de straat op.  Gedurende twee uur liep ik samen met mijn partner, die op zoek was naar Eva, rond in Amsterdam. Dit blog is te kort om te vertellen hoeveel onverwachte en bijzondere ontmoetingen en ervaringen je binnen twee uur mee kan maken wanneer je op zoek bent naar iets extreem onwaarschijnlijks. Ik beperk me daarom tot een paar voorbeelden.

De eerste persoon aanspreken was het lastigst. Ik koos een vrouw uit die op een bankje zat en over de rivier de Amstel uitkeek. Ik zei haar beleefd goede middag en vroeg of ik naast haar mocht zitten en waar ze zo geïnteresseerd naar keek. Ze antwoordde vriendelijk, na een kort gesprek over de verhalen achter de Amsterdamse grachtenpanden informeerde ik voorzichtig of ze toevallig een eigenwijze, extreem nieuwsgierige vrouw kent met veel overredingskracht.

De vrouw vroeg geïnteresseerd, maar kritisch of iemand die eigenwijs is mensen wel wil overreden, ze doet immers toch waar ze zin in heeft. Daarna vertelde ze dat ze naar de juwelententoonstelling: ‘Juwelen!’ was geweest in de Hermitage. Deze tentoonstelling toont de mode en juwelen gedragen door de high society aan het Russische hof.

Alert en grondig

Tijdens een gesprek noteer je als holistic detective gedetailleerd wat er precies gebeurt: wat hoor, zie en merk je verder op? Wie is er bij dit gesprek betrokken? Je neemt je gesprekspartners serieus als bron en gebruikt wat zij jou geven als clue om een volgende stap te zetten in jouw zoektocht. Na het gesprek bedank je je gesprekspartner en vraag je hem om zijn contactgegevens en of hij misschien mee wil blijven helpen, bijvoorbeeld door tips te sturen. Je bouwt als holistic detective zo een uniek netwerk op van personen die je hebt ontmoet en die je helpen, maar ook een feitelijk verslag van het spoor van toevalligheden dat je hebt gevolgd op weg naar je doel.

Herkennen en opvolgen van clues

Mijn partner en ik bedankten de mevrouw vriendelijk, overlegden wat wij de meest waardevolle clue vonden en besloten naar de Hermitage te wandelen en ontdekten dat er Griekse relaties waren tussen het Russische en Griekse hof. We liepen verder en besloten een boekenwinkel met de naam Pantheon binnen te wandelen. Mijn oog viel op een boek over de Ramanovs terwijl mijn partner een man ondervroeg die net twee boeken had gekocht en enthousiast met ons meedacht.

Onderweg vonden nog meer bijzondere ontmoetingen plaats met een verkoopster in een bonbon zaak, een receptioniste bij het hotel Eden en een Griekse vrouw werkzaam in een Grieks eettentje.

Stap 6: Terug rapporteren en reflecteren op de ervaring

Na twee uur op pad te zijn geweest was er veel te vertellen. Iedereen deelde zijn persoonlijke ervaringen: de leuke verassingen, maar ook de confrontaties met henzelf. Zo leerde ik dat ik nog teveel vanuit mijn gezond verstand redeneer en dingen nog meer aan het toeval mag overlaten. Een mooie uitdaging.

Het was interessant en geruststellend om te merken dat iedereen ongeacht leeftijd of beroep het spannend vond om wildvreemden aan te spreken en hulp te vragen bij het zoeken naar een fictief persoon. Holistic detective zijn inspireert je om je schaamte te overwinnen door eerst te vragen wat je wilt weten en dan te merken dat anderen je graag helpen, zeker als ze merken dat jij oprecht vrolijk wordt van wat je zoekt.

Stap 7: Herhaal en ga door

Anderhalve dag later zat ik in café ‘Het gegeven paard’ bij TivoliVredenburg. Ik ontmoette daar de twee enthousiaste oprichters van het bedrijf: We are the curious.  We bespraken van alles, onder andere hoe we ervoor zorgen dat we ondanks onze drukke bezigheden nieuwsgierig genoeg blijven. Ik vertelde hen enthousiast over mijn holistic detective training en wat bleek: bij TivoliVredenburg heet een van de zalen Pandora!

Het gesprek was interessant en ik moest rennen om mijn trein naar huis te halen. Onderweg naar huis las ik het volgende op de website van TivoliVredenburg: Pandora is een veelzijdige zaal, zonder vast podium. De naam is ontleend aan deze flexibele eigenschappen: de zaal is als een Pandora’s box die zich openvouwt en waar heel veel verschillende dingen uitkomen en gebeuren. Ook verwijst de naam naar de eigenwijze architectuur met de vele uitstulpingen.

Ik stuurde een mail naar het verantwoordelijke architectenbureau, dezelfde dag ontving ik een vriendelijke reactie met een nieuwe clue. Ik ben benieuwd welke draai deze clue aan mijn zoektocht gaat geven.

Wat doe jij om nieuwsgierig te blijven?

Sta jij genoeg open voor onverwachte ontmoetingen en ervaringen? Wat doe jij om nieuwsgierig te blijven en dat te durven vragen wat jij wilt weten? Ik hoor het graag van je in de comments hieronder of via de mail: danae.bodewes@fontys.nl

Ben je benieuwd naar de Holistic Detective Training? Ik volgde de eendaagse training; een beknopte kennismaking. Er is ook een langere training waarin je het vak wat dieper gaat oefenen, de ketens van toevalligheden meer gaat ervaren en merkt hoe het in je dagelijks leven in te passen is.  Hier vind je meer informatie. Bij interesse kan je contact opnemen met Heelal BV. via henriette@heelalbv.eu.

Bronnen

Gino, F. (2018). The Business Case for Curiosity. Harvard Business Review, (96), 48-57.

World Economic Forum (2016).New Vision for Education: Fostering Social and Emotional Learning through Technology. Geraadpleegd op http://www3.weforum.org/docs/WEF_New_Vision_for_Education.pdf   op 3 februari 2020.

Vind ik leuk