Liefde voor onzekerheid

Je verwonderen en je nieuwsgierigheid volgen maakt het leven meer avontuurlijk. Dus wat doe je als je leest dat in jouw dorp met iets meer dan 3000 inwoners een fulltime avonturier met haar kameel Einstein is neergestreken? Dan ga je een praatje maken.

Tamar en Einstein

Op zaterdag loop ik in de avondzon met mijn vriend en onze dochter naar de molen waar sinds vrijdag Einstein in de wei staat. Mocht Einstein de nieuwsgierigheid van voorbijgangers nog niet voldoende prikkelen dan trok de banner langs de weg wel aandacht. Op de banner staat Tamar Valkenier’s boek ‘Fulltime avonturier. Over alles achterlaten en de zoektocht naar ultieme vrijheid’.

Fulltime avonturier

Tamar leeft al meer dan zes jaar het leven van een avonturier. Ze fietste dwars door Europa naar Istanboel. Ze trok vier maanden met een paard, kameel en hond door Mongolië en liep 600 kilometer door Jordanië. Haar trektocht als jager-verzamelaar door het hooggebergte van Nieuw-Zeeland met Miriam Lancewood kan je terugkijken in het programma Floortje terug naar het einde van de wereld.

Nieuwsgierig naar nieuwsgierigheid

Tamar zit met een groepje nieuwe vrienden aan een picknick tafel te eten. We mogen aanschuiven. Mijn vriend – ook een avonturier en auteur – had de avond van tevoren al kennis gemaakt. Hij had aangekondigd dat ik haar graag wilde ontmoeten en wat vragen wilde stellen over haar nieuwsgierigheid. Ik ga zitten en wil mijn notitieboekje en pen erbij pakken, maar voordat ik het weet stelt Tamar me een stroom aan rake vragen over nieuwsgierigheid. Ik geef haar antwoorden en geef zo als het ware een introductie voor de vragen die ik haar wil stellen. Dat belooft een mooi gesprek te worden.

“Ik hou van onzekerheid.” Deze zin vond ik in jouw boek. Onzekerheid is een trigger voor nieuwsgierigheid. Dat is de theorie, kan je uitleggen hoe dit bij jou in de praktijk werkt?

Als ik weet hoe iets werkt dan wil het niet nog eens doen, dan ga ik op zoek naar iets nieuws; ik ben altijd op zoek naar prikkels.

Wanneer je nieuwsgierig bent en open staat voor prikkels loop je de kans om overprikkeld te raken. Hoe zorg jij dat je niet overprikkeld raakt?

“Ik moet niks daardoor kan ik meer”

Wat helpt is dat ik al veel ballast van me heb afgegooid: ik heb geen huis, geen hypotheek, geen baan waar ik me zorgen over hoef te maken. Ik moet niks, daardoor kan ik meer. Het heeft geen consequenties als iets niet lukt.

Ik had geen plan toen ik naar Istanboel fietste. Zonder plan heb ik de ruimte om ja te zeggen tegen onverwachte dingen. Ik houd van deze vrijheid. Ik ging naar Mongolië om samen te leven met de nomaden, maar ontdekte onderweg dat ik van dieren houdt. Ik was liever bij mijn dieren dan dat ik onder de mensen was. Dit was een waardevolle ontdekking.

“In de wildernis en de natuur laad ik op”

In de wildernis en de natuur laad ik op; daar is rust. Er zijn natuurlijk ook prikkels, maar een ander soort prikkels; geen gemaakte prikkels. Dit voelt meer als iets waar we als mens voor gemaakt zijn.

“Een beschermende bubbel”

Wanneer ik lang in de wildernis ben geweest krijg ik weer de behoefte om mensen te zien. Maar wanneer ik bij de mensen ben mis ik de natuur. Ik heb het gevoel dat ik geen controle heb over wat er om me heen gebeurt. Ik leef dan als het ware in een bubbel om me te beschermen tegen alle prikkels. Het kost me energie om onder de mensen te zijn. In de natuur heb ik deze bubbel niet nodig en sta ik open voor alles.

Je bent bijzonder nieuwsgierig. Richt jij jouw nieuwsgierigheid bewust of laat je je meeslepen door jouw nieuwsgierigheid?

Tijdens deze reis ben ik gefocust op Einstein. Gaat het wel goed met hem, wat moet hij eten, waar slaapt hij? Ik denk een dag vooruit. Op deze manier leven brengt gezonde angst met zich mee, dit is anders dan de angst die je ervaart tijdens een burn-out die ik net als vele anderen heb gehad.

Ik ben naast mijn focus op Einstein altijd met 1000 dingen tegelijk bezig; ik vind veel interessant. Ik laat me meeslepen door de waan van de dag.

In mijn onderzoek geef ik graag een compleet beeld van nieuwsgierigheid; de voor- en nadelen. De voordelen van nieuwsgierigheid zijn in jouw geval erg duidelijk. Welke nadelen ervaar je door het volgen van jouw nieuwsgierigheid?

Ik kan er in doorslaan en ik heb geen stabiliteit in mijn leven. Het is niet mogelijk om een relatie te hebben ook al heb ik wel behoefte aan die verbinding. De vrijheid die ik door mijn levensstijl ervaar is echter verslavend. Het benauwt me om op een plek te blijven en hetzelfde te doen.

Je doet aan de lopende band nieuwe dingen in onbekende omgevingen. Sommige mensen zouden dat doodeng en gevaarlijk vinden. Hoe schat jij risico’s in?

Dat doe ik door me in te lezen, mensen ter plekke te spreken en vooral door ervaring op te doen. Ik heb vaardigheden opgebouwd om met risico om te kunnen gaan: ik kan navigeren, vuur en een slaapplek maken; de basis survival vaardigheden. Hierdoor maak ik mij minder zorgen. Dat heeft rust en vrijheid. Als er iets anders loopt dan verwacht dan denk ik; nou ik heb wel erger gehad. Op deze manier durf ik steeds meer en worden mijn avonturen steeds wilder. Ik neem het leven niet te serieus, ik overleef het toch niet (uitspraak Kermit de Kikker).

Stap voor stap of in het diepe springen?

Ik raad anderen die meer avontuur in hun leven willen aan om het stap voor stap te doen. Maar die methode werkt voor mijzelf niet. Ik moet mijzelf in het diepe smijten zodat ik niet meer terug kan en wel verder moet. Als ik het stapje voor stapje zou doen dan ervaar ik teveel onzekerheid en doe ik het niet.

Net als nu, ik had bedacht dat ik het gaaf zou vinden om met een kameel Nederland door te wandelen. Deze emotie: ‘dit lijkt me echt gaaf is’ mijn drijfveer. Ik ging op zoek naar een kameel. Er was maar een iemand die een kameel te koop aanbood. Ik belde op en zei: verkocht!  Pas daarna vroeg ik me af hoe ik het allemaal aan zou pakken; waar moet hij overnachten? Wat gaat hij eten? Wat als het verkeerd gaat? Wat als…. Daar heb ik een paar weken wakker van gelegen. Maar de kameel had ik al gekocht dus ik moest wel. Ik leer door te doen. Mijn ervaring is dat uiteindelijk ieder probleem opgelost kan worden al dan niet met hulp van anderen.

Je hebt al veel gedaan in je leven. Welke ontwikkeling zie je in jouw nieuwsgierigheid?

Ik was vroeger erg ambitieus. Ik heb twee studies cum laude afgerond en speelde tegelijkertijd in een band. Ik had een leuke en uitdagende baan als recherchepsycholoog bij de politie. Alles was leuk en toch was ik bang dat ik tekort kwam in wat ik deed. De druk is er nu af; wat ik doe is leuk, maar het hoeft niet. Ik bepaal niet altijd zelf wie of wat er op mijn pad komt, maar als je met een open blik kijkt is alles en iedereen interessant.

Het lijkt erop dat je van vooral cognitieve ‘academische’ nieuwsgierigheid bent overgestapt naar leren door te ervaren; een meer zintuigelijke vorm van nieuwsgierigheid.

Ja ik zit nu minder in mijn hoofd. Hoe meer ik weet, hoe meer ik weet dat ik eigenlijk niks wil weten. Ik wil onderzoeken, dat is veel leuker dan antwoorden vinden (uitspraak Loesje). Mijn vader is ook erg nieuwsgierig. We kunnen geweldige gesprekken met elkaar voeren. Hij leest bijvoorbeeld veel over de landen die ik bezoek en kan me daar van alles over vertellen. Maar lezen is toch echt anders dan ervaren. Ik kan hem nu vertellen dat ik toch hele andere dingen zie en beleef dan wat er in de boeken staat.

Je volgt nu zes jaar lang compromisloos jouw eigen nieuwsgierigheid. Je bent 34 jaar oud. Je geeft aan niet ver vooruit te kijken, maar heb je een beeld bij hoe je ervoor wilt zorgen dat je op je 70^ste of 80^ste nog steeds je nieuwsgierigheid kan volgen?

Door dicht bij mezelf te blijven; zo behoud ik mijn energie. Om een voorbeeld te geven: ik hou niet van verjaardagen, feestjes of op terrassen zitten. Dat kost me energie en levert me weinig op. Is dat egoïstisch? Ik geef op een andere manier aandacht.  Ik spreek liever 1 op 1 met mensen af.

Ik doe waar ik zin in heb; mijn vader noemt mijn reizen wel eens gekscherend mijn egotrip. Ik wil het leven onderzoeken en alles ervaren. Ik wil weten wat het met me doet wanneer ik honger heb of lang alleen ben. Ik wil begrijpen wat de mens drijft. Wat drijft jou in het leven? Die vraag wordt te weinig gesteld.

Door vrijheid te creëren waarin ik niet geleefd wordt, maar waarin ik bewust mag leven, heb ik ruimte gecreëerd om me in alles en iedereen te kunnen interesseren. Ik vraag me af of iedereen misschien wel die intrinsieke interesse heeft maar gewoon niet de ruimte/energie heeft/ervaart om er iets mee te doen?

Meer onzekerheid dan zekerheid; meer vragen dan antwoorden

Wat mij bijblijft aan mijn gesprek met Tamar is haar inzicht in welke invloed haar omgeving op haar heeft.  Ze heeft behoefte aan nieuwe, diverse en intense, prikkels, anders begint ze zich snel te vervelen. Ze werpt zichzelf in het diepe, zodat ze niet terug kan. Ze heeft dan geen andere keuze dan in beweging te komen en haar angst te overwinnen. Op deze manier creëert ze haar eigen vrijheid.

Ze houdt van onzekerheid maar geeft ook aan makkelijk overprikkeld te raken. Het gaat hierbij niet om de hoeveelheid maar met name om de kwaliteit en diversiteit van de prikkels. Bij de juiste soort en mix van prikkels kan Tamar enorm veel aan, leert ze heel snel en is ze in haar element. Bij de verkeerde soort prikkels raakt ze gestrest en loopt ze leeg, ook al lijkt deze situatie voor anderen minder zwaar en risicovol dan de avonturen die zij onderneemt. Haar veerkracht waar ze tijdens haar avonturen over beschikt neemt dan af.

Ons gesprek wordt zo af en toe onderbroken; door een kind dat in de brandnetels is gevallen (kamelenurine helpt hier prima tegen) en andere kinderen waaronder mijn dochter die op handen en voeten kameeltje spelen. Op het einde van het gesprek merk ik dat zowel Tamar als ik meer vragen dan antwoorden hebben over nieuwsgierigheid en waarom mensen zo denken, voelen en doen zoals ze doen. De ideale voeding voor nieuwsgierigheid en een volgend gesprek.

Wat voor prikkels zetten jou in beweging?

Ik hoor het graag van je in de comments hieronder of via de mail: danae.bodewes@fontys.nl

Met dank aan Tamar Valkenier voor haar vragen en openheid, Einstein voor zijn aanwezigheid en fotogenieke verschijning en mijn vriend Jeroen Komen voor de prachtige foto’s

Vind ik leuk