Nieuwsgierige Types XIII: Rens van der Vorst: hoofd IT innovatie bij Fontys Hogescholen, technofilosoof, ondernemer, spreker, auteur, fervent sporter

Rens van der Vorst schreef het boek ‘Appen is het nieuwe roken’. Hij geeft aan de lopende band lezingen als technofilosoof. Intussen runt hij drie bedrijven, reist naar buitenland, zet samen met anderen uitdagende projecten op, schrijft blogs en binnenkort komt er een nieuw boek van hem uit. O ja, hij maakt ook tijd om te sporten en te ontspannen met zijn favoriete Netflix series. Was Rens altijd al zo nieuwsgierig en ondernemend? En welke technische tools gebruikt hij als technofilosoof om al zijn interesses en bezigheden te managen?

Verrassend en prikkelend

Toen ik met Rens afsprak om over nieuwsgierigheid en technofilosofie te spreken wist ik eigenlijk redelijk weinig over zijn achtergrond. Een klein onderzoekje op het internet leverde me binnen een paar minuten vele leuke verrassingen op. Ik wist bijvoorbeeld niet dat Rens drie bedrijven heeft en dat hij allerlei leuke kunstzinnige projecten onderneemt. Ik noem maar twee projecten. De mockumentary over Johan Vanderstocke – levensredder. En Rens ‘de man die foto’s maakte van mensen die foto’s maken van foto’s’.

Foto’s van mensen die foto’s maken van foto’s

Het idee is dat mensen opgaan in de foto’s waardoor nieuwe composities worden gemaakt. Rens: ik heb toen illegaal mee ge-exposeerd (met 3 foto’s van 4 * 4)  tijdens Breda Photo. De organisatie van Breda Photo was er niet blij mee.

 

De mockumentary (2010) over Johan Vanderstocke – levensredder

Johan maakte gedurende 20 jaar een duizendtal bermmonumenten. Door dit te doen voorkomt hij volgens hem verkeersongelukken en redt hij levens. Bekijk de video (6:00) en mis vooral het einde niet.

 

Intussen was ik alleen maar nieuwsgieriger geworden naar Rens. We spraken af bij het nieuwe Fontysgebouw de Rondom op het TU/e terrein. We bestelden twee cappuccino en zaten buiten in de septemberzon. We hadden een afspraak voor een half uur, maar ik mocht hem een uur lang de oren van zijn hoofd vragen over zijn nieuwsgierigheid.

Wat betekent nieuwsgierigheid voor jou persoonlijk?

Het is vooral een gevoel. Het is niet zo rationeel te vertellen: het is iets waar je voelt dat je meer van wilt weten. Hoe meer je weet hoe nieuwsgieriger je wordt. Nieuwsgierigheid kan nooit bevredigd worden.

Ik vind het grappig wanneer ik een auteur iets heel zeker zie poneren. Ik denk juist dat je hoe meer je weet, je minder zeker wordt. Je moet open blijven staan om anders te kijken en te doen. Ik streef ernaar om dit mijn hele leven te blijven doen.

Welke fascinatie heb jij al van jongs af aan?

Sport. Ik zat in de eredivisie van handbal en kon toevallig goed leren. Dat leren dat deed ik erbij. Mijn studie moest niet in de weg staan van mijn sport. Ik heb uiteindelijk de heao gedaan en politicologie gestudeerd.

Het mooie van sport is dat het heel eenvoudig is. Het gaat om winnen of verliezen, het is niet zo complex en dubbel als de rest van het leven. Met een sportteam vind je de verbinding tussen mensen, die je in het bedrijfsleven nastreeft maar nooit op dezelfde mate kan bereiken als met sport. Bij sport word je beoordeeld op wat je kan. Je wordt gewaardeerd ook als je verder een lul bent. In het echte leven kom je daar niet mee weg.

Hoe voelt nieuwsgierigheid voor jou?

Lekker. Vooral wanneer je iets leest of hoort van iemand met een andere invalshoek. Dat voelt goed in je buik en je wordt nieuwsgieriger. Dat geldt bij alles.

Hoe kunnen mensen aan jou zien dat je nieuwsgierig bent? Ik begin veel te praten.

Ben je meer of minder nieuwsgierig geworden tijdens je leven?

Meer. Ik heb een vakgebied gevonden dat ik super tof vind. De ontwikkelingen gaan super snel. Het is een redelijk nieuw vakgebied. Ik kom nooit mensen tegen die zeggen, we hebben het geprobeerd en het werkt niet. Dat is fijn.

Met het ouder worden begin ik steeds beter te begrijpen dat ik niks begrijp. Ik zie andere mensen rigide worden in hun mening. Ik word juist nieuwsgieriger.

Je doet veel dingen naast elkaar. Hoe weet je jouw brede nieuwsgierigheid om te zetten in ondernemendheid?

Dat weet ik niet. Een kwestie van gewoon doen. Ik kan het zelf niet zo goed verklaren. Ik heb veel vrije tijd, ik sport nog veel en kijk Netflix. Ik heb niet het gevoel dat ik druk ben. Ik ben goed in regelen. Ik begrijp dingen snel en kijk vooral naar de hoofdlijnen. Ik weet dan wat ik zelf moet doen en wat kan een ander kan doen. Maar ik kan geen zelfhulpboek schrijven over hoe je dingen gedaan krijgt.

Ik verveel me snel en heb geen behoefte aan details. Ik heb vertrouwen dat anderen het goed zullen doen. Je kan het ook uitleggen als dat ik totale desinteresse heb of het goed gaat of niet. Er is toch geen verlossing. Wanneer het ene probleem is opgelost is er morgen weer een nieuw probleem.

Welke tools gebruik jij om jouw ideeën, gedachten en actiepunten te ordenen?

Ik gebruik geen tools. Ik surf gewoon een beetje. Als er een golf komt dan pak ik hem. Ik heb geen actielijsten.

Jouw website lijkt wel een soort archief van jouw ideeën en gedachten. Ja dat is wel een beetje zo. Door mijn website weet ik wat ik heb gedaan. Mijn website is wat voor een ander een doosje met krantenartikelen is.

Op Bron de onafhankelijke nieuwssite voor Fontys nieuws schrijf je een wekelijkse blog. Wat me opvalt is dat deze blogs veel korter zijn dan jouw blogs op je persoonlijke website. Vanwaar dit verschil?

Bij Bron is iedere blog een puzzel; een uitdaging om een zo kort mogelijke blog te schrijven. Wanneer het te lang is, leest niemand het. Ik puzzel graag. Ik doe cryptogrammen, Dat vind ik leuk om te doen. Het puzzelen en columns schrijven doe ik puur uit egoïstisch oogpunt. Ik vind het gewoon leuk om het te doen.

Hoe herken en stimuleer jij de nieuwsgierigheid bij collega’s en naasten?

Daar ben ik niet bewust mee bezig. Ik ben van het zenden. Ik vind het lekker om te zenden en dat anderen me interessant vinden. Ik hoor mezelf graag praten. Bij studenten moet ik ze zelf laten werken, dat is lastig voor mij.

Toch heb je zo jouw eigen schrijf- en spreekstijl waarbij je door dingen in het extreme te trekken mensen uitdaagt om over de andere kant van het verhaal na te denken.

Ja ik laat dingen graag in het midden. Ik vind het leuk om mensen te verwarren. Humor is daarbij belangrijk. Je moet ze eerst laten lachen en blij maken en dan pas na laten denken in plaats van andersom.

Ik ben tevreden als er één of twee dingen permanent veranderen in je hoofd. Wanneer je merkt: ik dacht dit, maar nu ik dit gehoord heb, denk ik er anders over.

Wat doen volgens jou de huidige technologische tools met onze nieuwsgierigheid?

Ze maken je minder nieuwsgierig. Dat is de paradox: je hebt dankzij de technologie alle informatie ter beschikking om je nieuwsgierigheid te bevredigen. Maar de technologie zorgt er tegelijkertijd voor dat je vooral wordt bevestigd in je denken. Het neemt daarmee de nieuwsgierigheid naar andere zienswijzen en leren weg.

Ik leg het uit aan de hand van autoliefhebbers. Er zijn twee soorten autoliefhebbers. Je hebt de hobbyisten: zij zijn gek van auto’s en weten er alles vanaf. De kennis die zij hebben is in jaren opgebouwd vanuit passie en nieuwsgierigheid. Een andere minder gepassioneerde autoliefhebber met minder verstand van zaken beschikt tegenwoordig toch in een handomdraai over dezelfde informatie. Hij hoeft maar een auto app te openen en hij krijgt direct alle informatie in beeld.

De kwaliteit van de kennis is echter anders. Wanneer je iets echt goed weet, dan kan je associëren, nieuwe verbanden leggen en zo nieuwe inzichten krijgen. Met ad hoc informatie die je ter plekke opvraagt is dat begrip en beheersing van de kennis minder. Je kan minder met dezelfde informatie.

We worden dus bevestigd in onze voorkeuren en we keren (nog) meer naar binnen in plaats van naar buiten. In je blog Ik word niet uitgedaagd en je filmpje Nerds in Paradise geef je dit duidelijk aan.

 

Volgens jou is het nodig dat we verrast worden. Kan je dit toelichten?

Apps en algoritmes vechten om je aandacht en doen dat paradoxaal door je steeds een variatie op hetzelfde te voeren. Ze sleuren je vaak verder en dieper de echokamer in. Ze zouden je juist moeten verrassen, zoals je op de radio soms ook iets nieuws hoort, en daar dan meer over wilt weten.  Ik ben bang dat de strategie van bevestiging meer over ons zegt, dan over de technologie.

Terug naar jouw nieuwsgierigheid. De Amerikaanse psycholoog Kashdan definieert vijf dimensies van nieuwsgierigheid. In hoeverre herken jij jezelf in deze dimensies?

1. Vreugdevol Onderzoek – Dit is het prototype nieuwsgierigheid- de herkenning en het verlangen om kennis en informatie uit te zoeken en de daarop volgende vreugde door leren en groeien.
2. Gevoeligheid voor verstoken zijn van informatie – deze dimensie heeft een duidelijke emotionele lading met angst en spanning die vreugde overheersen- piekeren over abstracte of complexe ideeën, proberen problemen op te lossen en zoeken naar het dichten van gaten in kennis.
3. Stresstolerantie – deze dimensie gaat over de bereidheid tot het omarmen van twijfel, verwarring, angst en andere vormen van spanning die ontstaan door het verkennen van nieuwe, onverwachte, complexe, mysterieuze of obscure gebeurtenissen.
4. Sociale Nieuwsgierigheid – willen weten wat andere mensen denken en doen door te observeren, te praten of te luisteren naar gesprekken.
5. Sensatie Zoeken – de bereidheid om fysieke, sociale en financiële risico’s te nemen om gevarieerde, complexe en intense ervaringen op te doen.

Ik herken me het minst in verstoken zijn van informatie. Ik heb ook weinig sociale nieuwsgierigheid. Ik scoor hoog op sensatie zoeken. Ik heb bijvoorbeeld Bitcoins en ben altijd op zoek naar hoe ik de grens van iets kan oprekken. Ik vind stresstolerantie super tof. Ik heb alleen interesse in mensen die twijfelen en het niet weten. Je kan heel zeker zijn en toch overal aan twijfelen.

Je zegt weinig sociale nieuwsgierigheid te hebben. Toch werk je veel samen met anderen en weet je wat je naar wie kan delegeren. Daar heb je toch een zekere mate van sociale interesse voor nodig. Hoe zie jij dat?

Ik doe het liefst alles alleen. En als ik samenwerk dan doe ik dat graag met mensen die beter zijn dan ik. Ik vind het leuk wanneer mensen zeggen; het slaat nergens op wat je doet. Dat geeft nieuwe inzichten.

Iedereen heeft een zogenaamde comfortzone, stretchzone en dangerzone. Wanneer ben jij in jouw stretchzone?

Hoe definieer je dat? Mijn stretchzone zijn regels en administratie.  Of medewerkers met stress en moeilijke situaties, dat vind ik super ingewikkeld. Je moet zorgen dat je een toffe comfortzone hebt. Voor Max Verstappen is de racebaan zijn comfortzone, hij is dan in een flow. Wanneer hij aan een reclame meewerkt zit hij duidelijk buiten zijn comfortzone.

Wat prikkelt jouw nieuwsgierigheid?

Vroeger, in mijn oude vakgebied, las ik niks. Inhoudelijk is mijn werk nu leuker. Het is toffer: de impact van technologie op de maatschappij is gaver dan het organiseren van technische infrastructuren. De vraag is: kan je er op een feestje over lullen en vinden mensen het dan nog interessant?

Wat je nieuwsgierigheid prikkelt verandert ook per levensfase. Voor mijn achttiende was ik totaal niet nieuwsgierig. Als ik vroeger naar een nieuwe plek ging, dan was ik vooral geïnteresseerd in het vinden van een terrasje om iets te drinken. Nu doe ik stedentrips om de stad beter te leren kennen.

Ik werk intussen alweer 17 jaar in het onderwijs. Ik vind het onderwijs leuker dan het bedrijfsleven. De mensen zijn aardig, vriendelijk er wordt minder gedacht vanuit targets er is meer ruimte voor gesprek. Dit past beter bij mij, alleen geld verdienen is banaal.

Wat dempt jouw nieuwsgierigheid?

Mijn probleem is dat ik nergens focus op heb. Ik heb een groot bedrijf dat hesjes maakt, maar ik heb het nooit verder uitgebouwd. Als er teveel herhaling komt, wordt het na een tijdje saai. Dan moet ik iets anders gaan doen.

Wat moet volgens jou iedereen over nieuwsgierigheid weten?

Het is heel fijn om nieuwsgierig te zijn. Het leidt af van de sleur van het bestaan. Je moet zelf kiezen waar je nieuwsgierig naar wilt zijn. Je hoeft nooit bang te zijn om iets niet zeker te weten. Mensen vinden het zelfs fijn wanneer je dat toegeeft. Je bent geen chirurg, je hebt geen zekerheid nodig om mensenlevens te redden. In de meeste vakgebieden mag je blijven twijfelen.

Tegenstelling, verassingen, shockeren en verborgen houden

Terugkijkend op mijn gesprek met Rens, valt mij het volgende op: Rens belicht graag de dubbelzinnigheid en verborgen kant van iets. De ironie van honderden bermmonumenten maken en zelf een bermmonument worden. Mensen die foto’s maken van foto’s waardoor mensen foto’s maken van mensen die foto’s maken van foto’s.

Hij verrast en shockeert graag en is erg direct. Hij vertelt veel, maar net niet alles. Rens blijft mij op deze manier in ieder geval nieuwsgierig maken. Ik ben benieuwd naar zijn nieuwe boek.

Welke strategieën gebruik jij om de nieuwsgierigheid van anderen te prikkelen?

Ik hoor het graag van je. Reageer hieronder in de comments of mail me: danae.bodewes@fontys.nl

 

 

Vind ik leuk