Om te beleven moeten we stilstaan. Stilstaan bij hetgeen we be-leven. ‘Leven’ als een werkwoord. Hoewel leven niet sec werken is. En we ‘werken’ wel onder leven verstaan. Zo kunnen we werken beleven. Een van Gogh, Hamlet of stuk van Hans Zimmer.
Aha, u dacht in eerste instantie ook aan arbeid verrichten! Logisch, het voorgaande suggereert het werken als bezigheid en niet zozeer als ‘ding’. Toch kunnen we beide fenomenen beleven. Sterker nog, zowel op een zelfde- als op een verschillende manier. We hoeven slechts het fenomeen te beschouwen en in het moment te reflecteren op wat dit oproept/teweegbrengt bij onszelf.
Beschouwing 1
Een bezoek aan een museum of tentoonstelling kan ons in extase, bewustzijn of berusting brengen. Het waarnemen van kunst kan een appèl op ons doen. Het nodigt uit om te ervaren. Vervolgens is het aan ons om daar, al dan niet, op te antwoorden. Dient zich echter op dat moment iets anders aan, een vogel vliegt naar binnen, eist dat onze onmiddellijke aandacht. Hoewel we met voorbedachten rade iets unieks opzochten, dient zich ongepland iets anders uitzonderlijks aan. Ons brein beschouwt dit laatste als nog meer afwijkend en gaat over tot interpreteren (van eventueel gevaar). Hoe beleven we de komst van de vogel? En welke invloed heeft dit op het vervolgens ervaren van het oorspronkelijk beoogde fenomeen; het kunstwerk? Op de terugweg praat je er nog geamuseerd over met je naaste(n).
Beschouwing 2
Een bezoek aan de school of werkplek brengt ons wellicht de eerste paar keer eenzelfde spanning, gevoel of sensatie. Naar gelang de weken lijkt de reuring, die gepaard ging met het bezoek, af te nemen. Is het nieuwe ervan af? Is ons brein gerust veiliggesteld? Dikwijls wordt deze berusting als prettig ervaren. Verwacht. Vertrouwd. Voorspelbaar. We trekken ons alerte pak uit en maken het ons makkelijk. Niet ondenkbaar richten we de omgeving in naar comfort en gezelligheid. Tot het moment dat zich een situatie of omstandigheid voordoet, waarbij voorgaande zekerheid in het geding komt. We spitsen figuurlijk de oren (terwijl onze pupillen verwijden). Is ‘extase’ hetgeen dat we dan ervaren? Een verhoogde waakzaamheid? De situatie doet in ieder geval een appèl op ons. We zijn geneigd vlug het alerte pak aan te trekken. Om zo snel mogelijk, met alles wat maar in bereik ligt, het ‘gat der onzekerheid’ dicht te timmeren en liefst weg te poetsen. Zó, dat was even hard werken!
Beschouwing²
Achteraf komen de beschouwende gedachten; bewustwording. In de reflectie (her)ordenen we de situatie, het verloop en onze keuzes daarin. Het stilstaan bij het gebeurde vindt dus achteraf plaats. Bewustzijn betekent stilstaan en beleving in het moment. Het leven ervaren zoals we het leven. Waarnemen van hetgeen we waarnemen. Nu is een moment om te (gaan) beleven.
Vind ik leuk
Over Martijn van Dijk
Docent/coach Pedagogiek - sportfanaat - Fenomenologisch onderzoek